Ποιητές ,καλλιτέχνες και διανοούμενοι σε μια...Πολιτεία!

Πάντα πίστευα πως ένα από τα μεγαλύτερα «ατοπήματα» του Πλάτωνα ήταν να εξαιρέσει από την ιδανική «Πολιτεία» του τους Ποιητές.  Αυτούς που «παραποιούν» μιμούμενοι την πραγματικότητα, μιλώντας συμβολικά για να εξηγήσουν αυτήν ακριβώς την ίδια την πραγματικότητα. Πίστευα πως αν όντως οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται πολλά από αυτά που συμβαίνουν γύρω τους , ο ρόλος των Ποιητών, είναι να χρησιμοποιούν καθημερινά γεγονότα και καταστάσεις, τροποποιημένα έτσι ώστε να υπάρχει η τέλεια αντιστοιχία  και αναλογία σε αυτό που θέλουν ουσιαστικά να παραπέμψουν.

Πέρασα πολλά χρόνια της ζωής μου υποστηρίζοντας αυτή την άποψη στους γύρω μου,στους μαθητές μου , στον ίδιο μου τον εαυτό. Υπεραμυνόμουν στην ουσία τη φύση μου, που, από ένστικτο αρχικά και με τεχνική αργότερα,  παρήγαγε ιστορίες που θα αφορούσαν όλους , λέγοντάς τους κάτι που ένας φιλόσοφος , αυτός  «Βασιλιάς»  της εν λόγω «Πολιτείας», θα έλεγε δοκιμιακά, θεωρητικά και αναλυτικά προκειμένουν να γίνει κατανοητός, όσο θα μπορούσε τουλάχιστον.  Χρησιμοποιούσα περισσότερο βαυκαλιστικά τον εξοβελισμό αυτό των Ποιητών από τον Πλάτωνα, ως διαφθορείς και εκμαυλιστικά στοιχεία που αλλοιώνουν την «εντύπωση» των ανθώπων για τον αισθητό κόσμο. Μου άρεσε να θεωρούμαι «ξεχωριστός» για πρακτικές και επιλογές που ανέδειξαν, έναν Σοφοκλή, έναν Αισχύλο κι έναν Ευριπίδη. 

  «Αν αυτοί οι Ποιητές δεν ήταν καλοδεχούμενοι στην τέλεια Πολιτεία», σκεφτόμουν, «τότε είναι τιμή μου να μην είμαι ούτε εγώ! Αφού θα μπορώ με το παραγόμενο έργο μου, όποιο κι αν είναι αυτό , αν και όχι τόσο ισάξια, να εξιψώσω τελικά και να εξιψωθώ» Το έλεγα, αλλά βιώνοντας, μαθαίνοντας και παθαίνοντας όλο και περισσότερα, μέσα μου άρχιζα να αναθεωρώ, αλλά και πάλι δεν ήθελα να το παραδεχτώ!

Κι έφτασε το σωτήριον έτος 2013.Ελλάδα κρίσης, ταλαιπωρίας και πολλών πολλών δυσκολιών. Τα μηνύματα γύρω μας , δυσοίωνα και γίνονται όλο πιο δυσοίωνα. Πέρα από κάποιες φωνές οικονομολόγων (των new age αστρολόγων και  φιλοσόφων) , και των αντικυβερνητικών πολιτικών  , σε ρόλο Κασσάνδρας αμφότεροι, όλοι οι υπόλοιποι κοιμόμαστε τον  ύπνο του δικαίου! Ο πνευματικός και ο καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας ακόμα πιο πολύ.  

Δεν θα συνυπολογίσω τον εαυτό μου μέσα σε αυτούς, γιατί ως πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος στην Ελλάδα νοείται μόνο αυτός  του οποίου οι εκπρόσωποι έχουν δημόσιο λόγο, που τους παίρνουν συνεντεύξεις  προβάλλοντάς τους τα περιοδικά και οι εφημερίδες, που είναι μαϊντανοί στα τηλεοπτικά κανάλια, που πληρώνονται για να «μιλούν» δημόσια επί παντός επιστητού, που μπορούν να λένε ό,τι θέλουν και όπως θέλουν, σα να διατυπώνουν μανιφέστο ή στην καλύτερη περίπτωση θέσφατο. Και όλα αυτά με ύφος 15 καρδιναλίων , κρατώντας πιπέτες για τα τσιγάρα τους, πίνοντας malt whisky, σνομπάροντας την «πλέμπα», χουφτώνοντας μικρούλες σε μπαρομάγαζα,  που  πρέπει να τους καλούν σε πρεμιέρες θεάτρων και παρουσιάσεις για να μπορούν να αρνηθούν και να λάμψουν δια της απουσίας τους ,  που δεν θεωρούν ότι  πρέπει να  πληρώνουν σε παραστάσεις θεάτρων και μουσικών σκηνών και κάθε είδους μαγαζιά, γιατί είναι του "χώρου" και οφείλεις να το ξέρεις, που αντιδρούν αν δεν είναι αναγνωρίσιμοι ενώ θα έπρεπε εξ ορισμού, που συντηρούν με τις τακτικές αυτές,  υποτακτικές «αυλές» που τους «υπηρετούν» παντιοτρόπως και κάποιες φορές υποστηρίζοντας ρηξικέλευθες ιδέες , μόνο και μόνο για να δείξουν ότι μπορούν να διαχωριστούν από τη «μάζα» και να ξεχωρίζουν με τα λεγόμενά τους, που και βέβαια παραπέμπουν σε κάτι θεωρητικά σωστό, αλλά που ποτέ οι ίδιοι δεν ασπάστηκαν και δεν εφάρμοσαν ως προσωπική πρακτική επιλογή. 

Το μόνο που έκαναν όλοι αυτοί οι mainstream  «καλλιτέχνες, οι διανοούμενοι και άνθρωποι του πνεύματος»,  ήταν να πασχίζουν με κάθε τρόπο να γίνουν κρατικοδίαιτοι για να δικαιολογήσουν την  ύπαρξή τους. Έτσι άρχισαν να γλύφουν με το «επιστημονικό ή καλλιτεχνικό τους έργο», διορίστηκαν σε οργανισμούς δημόσιους σε ρόλο παράγοντα , έγιναν μέλη Διοικητικών Συμβουλίων, διευθυντές κρατικών θεάτρων, γραφικά μέλη πολιτικών κομμάτων, τους αποδόθηκαν και απεδέχθησαν ρόλους που δεν τους ταίριαζαν, μόνο και μόνο γιατί έτσι θα μπορούσαν από θέση «ισχύος» να διατυμπανίζουν την κενότητά τους, που οι ίδιοι είχαν από πριν αναγορεύσει σε εξαιρετικής σημασίας άποψη, με τη συνδρομή όχι μόνο των «σημαντικών φίλων» τους , αλλά και του κόσμου που μπορεί εύκολα να πλανευθεί από τον «πυρπολισμό» της διαφήμισης και της συνεχούς έκθεσης. 

Ναι, γιατί μεγάλη ευθύνη έχουμε κι εμείς που «τρώμε» αμάσητα ό,τι μας προσφέρουν αυτοί που έχουν όφελος να μας το προσφέρουν, χωρίς στην ουσία ν’ αξίζει πραγματικά!

Κι έτσι έχουμε σκηνοθέτες που τραγουδούν μαντινάδες σε πρωθυπουργούς,  αποσκοπώντας σε κάτι σαφώς πιο κερδοφόρο από αυτό που κάνουν ή που νομίζουν ότι κάνουν καλά, ή που παίρνουν θέσεις διευθυντών κρατικών θεάτρων ενώ τους κυνηγάνε οικονομικά σκάνδαλα, φτηνούς διασκεδαστές που καταλαμβάνουν θέσεις σε κρατικά θέατρα ως ηθοποιοί και  σκηνοθέτες, ποπ τραγουδιστές που παίζουν τραγωδίες σε αρχαία θέατρα ενώ καμμιά σχέση δεν είχαν ποτέ με αυτή την τέχνη αλλά που τα "φέρνουν" όμως στα ταμεία, συγγραφείς που αρνούνται να πληρώσουν τα ποτά τους σε ακριβά εστιατόρια,  λόγω υπερβολικής τιμής , κάνοντας  «θορυβώδη αντίσταση» στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά που οι ίδιοι αυτοί «αντιστασιακοί» υποστηρίζουν άλλους συγγραφείς και πανεπιστημιακούς καθηγητές από το παρεάκι τους, που τουϊτάρουν μετά μανίας συνέχεια ως αμαθή 15χρονα για ο,τιδήποτε, χωρίς δεύτερη σκέψη και μυαλό , με αποτέλεσμα να  χαρακτηρίζουν ως «τζαμπατζή» έναν άνεργο 19χρονο που δεν είχε να πληρώσει το εισητήριο στο τρόλευ και για παραδειγματική τιμωρία  να χάσει τη ζωή του για αυτό, ή συγγραφείς που διαπληκτίζονται με νεοναζιστικά κόμματα για το πόσους Ελληνες κατάφεραν να κουτουπώσουν , αποδεικνύνοτας  έτσι την ψεύτικη μαγκιά τους, σε μια χώρα που ευνοεί έτσι κι αλλιώς τον τσαμπουκά και την φτήνια ή ακόμα ακόμα «διανοούμενους» συγγραφείς που διαπρέπουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού ως καθηγητές και που εκφράζουν απερίφραστα και με θράσος τις προσβλητικές εν πολλοίς απόψεις τους για το λαό και τη χώρα που τους δημιούργησε, τους ανέθρεψε και τους ανέδειξε.

Ανθρωποι που πιστεύουν ( ή τους έχουμε κάνει να το πιστέψουν) ότι δεν κάνουν ποτέ λάθη, ότι δεν πέφτουν ποτέ σε σφάλματα, ότι όλα καλώς τα έχουν καμωμένα και δεν χρειάζεται ποτέ και για κανέναν λόγο να πουν ένα απλό "Συγγνώμη έκανα λάθος"  "Συγγνώμη αστόχησα" Συγγνώμη για όλα", χωρίς να υπερασπίζουν και να δικαιολογούν τον εαυτό τους συνέχεια, δείχνοντας λίγη ταπεινότητα ακόμα κι αν στην τελική  δεν είχαν τόσο άδικο, έγινε παρεξήγηση, κάπου "στράβωσε" το  όλο πράγμα" , δεν έκαναν τόσο μεγάλο λάθος ή σφάλμα!

Μεγάλη λέξη η "Συγγνώμη"  και μάλιστα η δημόσια, θέλει κότσια και γενναιότητα ψυχής, που δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι αυτοί οι άνθρωποι διαθέτουν.

  Και όλα αυτά επειδή κάποτε αυτοί οι «καλλιτέχνες» και «διανοούμενοι» , μάλλον τυχαία, κατάφεραν να «μιλήσουν» στις καρδιές και στο μυαλό των «απλών ανθρώπων»  με αποτέλεσμα να τους εξυψώσουν εκεί που τελικά δεν θα έπρεπε να είναι ποτέ.

Αν αυτοί οι άνθρωποι λειτουργούν ως πρότυπα στους νεότερους και γίνονται σημείο αναφοράς για τους μεγαλύτερους, αν αυτοί είναι οι Ποιητές που σκιαγράφησε ή υπονόησε ξεκάθρα ο Πλάτωνας, τότε καλώς δεν είναι ευπρόσδεκτοι στην ιδανική «Πολιτεία» του.

Και δεν θα έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτοι σε καμμιά δημοκρατική πολιτεία, εξόριστοι για πάντα να λάμπουν δια της απουσίας τους, ως φωτεινό παράδειγμα  όχι προς μίμηση αλλά προς αποφυγήν!

Περί ευδαιμονίας σε δύσκολους καιρούς!

Επειδή τελευταία από πολλούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (φίλους που εκτιμώ και θαυμάζω βαθύτατα, γνωστούς αλλά και αγνώστους) βλέπω κατηγόριες και αφορισμούς γι' αυτούς που κάνουν διακοπές και περνάνε καλά, που ποστάρουν συνέχεια στο facebook,   στο twitter  ή δεν ξέρω που αλλού (ενώ κανονικά δεν θα έπρεπε; και ποια είναι αυτή "η κανονικότητα" που ευαγγελίζεται ο καθένας δηλαδή;) . Καταφέρονται εναντίων ανθρώπων που προσπαθούν να περάσουν χαλαρά την ώρα τους όπως νομίζουν και μπορούν , που προσπαθούν να γίνουν λίγο περισσότερο χαρούμενοι και ευτυχισμένοι (ακόμα κι αν αυτό είναι παροδικό) , προβάλλοντας (έστω και ξιπασμένα) την όποια  "ελαφριά" δραστηριότητά τους , με ανοησία, ηθελημένα, αδαώς, αφελώς ή ό,τι άλλο,  σε μια χώρα που περνάει δύσκολα, που κάθε μέρα ακούμε κι από κάτι πολύ δυσάρεστο και θλιβερό.

Για όλους όσους αδικαιολόγητα (ίσως)  μαίνονται εναντίων των άλλων,  έχω να πω:   ότι θα έπρεπε ίσως να είμαστε λίγο περισσότερο προσεχτικοί στο τι λέμε!

Δεν ξέρουμε με τι κόπους, τι στερήσεις και τι αποθέματα (ψυχής, διάθεσης, χρημάτων κλπ) "εξαγοράζει" κάποιος  την όποια ευτυχία του, αν έχει περάσει δύσκολα, ή αν περνάει ακόμα δύσκολα και προσπαθεί να ξορκίσει όλα τα κακά που πέρασε, περνάει και πιθανόν να περάσει μέσα στο χειμώνα ή στα προηγούμενα και επόμενα χρόνια.
Ακόμα κι αυτοί που δεν έχουν πάρει  χαμπάρι τίποτα και ζουν μέσα στην τρυφηλή ευχδαιμονία τους, ποιοι είμαστε εμείς που θα πούμε κάτι γι αυτούς; απο τη στιγμή που δεν "έκλεψαν " δεν αφαίρεσαν κάτι αποκλειστικά δικό μας; κάτι κεκτημένο μας θέλω να πω. Γιατί πρέπει σώνει και καλά να έχουμε "θέματα" με την "καλοπέραση" των άλλων, όταν αυτό είναι που επιζητούμε όλοι; Και θα το κάναμε αδιακρίτως αν μας δινόταν η ευκαιρία!
Γιατί θα πρέπει να νιώθουμε ενοχές επειδή κάποιος άλλος πεινάει γύρω μας ή είναι άστεγος ή χίλια άλλα πράγματα.  Αν κάποιος θέλει να κάνει κάτι και μπορεί ας το κάνει, αλλά καλό θα ήταν να μην κατηγορεί κάποιον που επειδή του περισσεύουν (τάχα ή πραγματικά) και δεν βοηθάει για την ανακούφιση των απόρων και των δυστυχούντων. Και ότι τάχα δεν ενδιαφέρεται για την ταλαιπωρία των άλλων και το δείχνει έμπρακτα με το να αντιπαραθέτει σε αυτό την "ηλίθια" ευδαιμονία του.

Και λέω πάλι... τι μας ενοχλεί αυτοί αν δεν αφαιρούν  και δεν κλέβουν κάτι από τα  κεκτημένα μας;

Γιατί  πρέπει να νιώθουμε ενοχές επειδή μπορούμε να είμαστε (ακόμα) δημιουργικοί και παραγωγικοί και να ανταμειβόμαστε γι αυτό, σε μια περίοδο που κατά κύριο λόγο δεν ευνοεί τέτοιου είδους ενέργειες, αλλά κάποιοι κόντρα "στον καιρό" το κάνουν με μεγάλη επιτυχία;  Τι θα έπρεπε δηλαδή; επειδή ο δίπλα πεινάει να πεινάσουμε υποκριτικά κι εμείς;  Αν κάποιος νώθει άσχημα ας δώσει ένα πιάτο φαΐ. Αν ο δίπλα ζητιανεύει και έχει κάποιος περίσσευμα, ας δώσει από το περίσσευμά του. Αν θέλει και μπορεί βέβαια...τίποτα δεν είναι υποχρεωτικό και τίποτα όμως κατακριτέτο.
 Θέλει  κάποιος να ξεσηκωθεί; να αντιδράσει; να επαναστατήσει; να εναντιωθεί; σε μερικά ή σε όλα; Ας το κάνει κι ας είναι και μόνος του στην τελική, ας κινδυνέψει να χαρακτηρισθεί και γραφικός. Εχει σημασία; Αν θέλει πάλι να κάτσει στον καναπέ του και να βλέπει όλη μέρα τούρκικα και να χαζοπερνάει, αν θέλει να είναι ο επαναστάτης του καναπέ και της κοινωνικής δικτύωσης, αν θέλει να σιωπά, να υπομένει ή να αντέχει, είναι ελεύθερος να το κάνει.
Υπάρχει κάποιο είδος συμφωνίας, ένα συμβόλαιο που θα έπρεπε να τηρούμε όλοι και να συμπορευόμαστε με όσους θέλουν να δείχνουν ( ή ότι είναι ) πολιτικά ορθοί; Υπάρχει κάποιο είδος προσυλητισμού σε ιδέες και συμπεριφορές κοινά ( τάχα) αποδεκτές που το επιβάλλουν κάποιοι (άγραφοι) ηθικοί νόμοι μιας ειδικής κάστας ανθρώπων που "νοιάζεται" , συμπονά και δεν λαθεύει ποτέ; Δε νομίζω!  Εκτός κι αν μου πείτε ότι τέτοιες τακτικές, που μοιάζουν πολύ με αυτές της "Χρυσής Αυγής" φυσικά,  είναι αυτές που θα πρέπει να ασπαστούμε όλοι μας, γιατί διαφορετικά θα μας αφαιρεθεί το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης, της σκέψης, της έκφρασης και της πράξης.  Ο ρατσισμός δεν έγκειται μόνο στο χρώμα και στις ιδέες τελικά αλλά και στο πως διάγει κάποιος τον βίο του! Αυτό καταλαβαίνω.
Μου θυμίζει όταν μερικές φορές, μού "σκάνε" στις ενημερώσεις του facebook  αναρτήσεις από Έλληνες φίλους μου που κατά την πλειψηφία τους είναι μαύρες και δυσοίωνες όπως πολλές και από τις δικές μου, και ξαφνικά πετάγεται μια ενημέρωση από φίλους μου στην Αμερική ή σε κάποια άλλη χώρα ή και από την Ελλάδα ακόμα, που αναρωτιούνται  για το τι ρούχα θέλουν να πάρουν, πουθα βγουν και θα διασκεδάσουν το βράδυ ή σε τι γκαλά θα παρευρεθούν, σε ποιο εστιατόριο θα φάνε και που θα περάσουν τις επόμενες διακοπές τους, αναρτήσεις που ξεχειλίζουν από άγνοια για το τι περνάεει ο υπόλοιπος κόσμος εδώ και που είναι σαν τη μύγα μες το γάλα, ανάμεσα στις υπόλοιπες αναρτήσεις μελαχγολίας και δυστυχίας. Δε λεω και μένα μου φαίνεται "κάπως" αλλά μάλλον αστείο περισσότερο το θεωρώ  το σκηνικό παρά εκνευριστικό.
Και βέβαια αυτοί ζουν στην "κοσμάρα" τους, στην δική τους πραγματικότητα , είτε γιατί ζουν σε άλλη χώρα και η δυστυχία των άλλων είναι κάτι που απλώς υπάρχει  μακριά, είτε γιατί μπορούν να ζουν καλύτερα μέσα σε αυτή τη χώρα που ταλαιπωριέται και η δυστυχία των άλλων είναι κάτι που συμβαίνει κάπου επίσης μακριά από αυτούς. Δεν βλέπω καμιά διαφορά στις δυο αυτές αντιδράσεις.
Δεν είδα κανέναν από εμάς να συμπαραστέκεται στους Αιγύπτιους που σκοτώνονται κατα συρροή τώρα , ούτε να αναρτά κάτι υπέρ τους. Ούτε είδα κανέναν να υπεασπίζεται τις άθλιες εργσιακές συνθήκες των Κινέζων, γιατί ακόμα υπάρχουν και το ξέρουμε καλά, ούτε για τις τριτοκοσμικές συνθήκες υγιεινής σε κράτη της Αφρικής. Ούτε γιατί οι Ρώσοι μαφιόζοι επδεικνύουν παντού τον πλούτο τους, αγοράζοντας νησιά κλπ , ούτε που μερικές ποδοσφαιρικές ομάδες συνεχίζουν να δίνουν υπερογκα ποσά για την απόκτηση διάσημων ποδοσφαιριστών. Αυτα δεν είναι κατακριτέα επειδή  συμβαίνουν κάπου αλλού μακριά  σε μια "άλλη πραγματικότητα" και  δεν μας αγγίζουν και μας αγγίζουν η καλοπέραση και η διασκέδαση του δίπλα μας; Επειδή είμαστε στην ίδια θέση πάνω κάτω, και όλοι πρέπει να βράζουμε στο ίδιο καζάνι;
Κι αυτό όπως καταλαβαίνουμε δεν έχει να κάνει  καθόλου μα καθόλου με την κοινωνική ευαισθητοποίηση. Περισσότερο μου φαίνεται ότι έχει να κάνει με το τελείως  παράλογο "Πονάω εγώ; Να πονάς κι εσυ!" ή  με το εντελώς ενοχικό "Γιατί δεν πονάω εγώ αφού πονάς εσύ;"
Δεν υπάρχει κανένας μα κανένας λόγος να εκτοξεύουμε λίβελους για την ευδαιμονία και την ευτυχία, τη χαρά κλπ των άλλων επειδή τάχα σε δύσκολους καιρούς δεν θα έπρεπε να προβάλλεται. Γιατί εγώ θα υποστηρίξω το εντελώς αντίθετο: Σε δύσκολους καιρούς αυτό που θα πρέπει να προβάλλουμε είναι η  χαρά μας, η ευτυχία μας,  η δημουργικότητά μας  σε όποιο βαθμό τη βιώνει κανείς και ό,τι άλλο θεωρεί ο καθένας ό,τι προάγει την εξέλιξη, τις ανοιχτές θάλασσες και όχι τη στασιμότητα, τα βαλτόνερα  και αυτά που συνηγορούν στην ακόμα μεγαλύτερη  προσωπική δυστυχία μας ή τη δυστυχία αυτής της χώρας, με το άλλοθι της επιβεβλημένης και αυτοδιαφημιζόμενης συμπόνιας και  συμπαράστασης.
Ας κοιτάξουμε λοιπόν , όπως λένε, την καμπούρα μας και ας μην ασχολούμαστε με την καμπούρα των άλλων...και λέω πάλι...τουλάχιστον όχι αυτών που δεν μας κλέβουν και δεν μας αφαιρούν τίποτα από τα κεκτημένα μας!
Και πραγματικά όλα αυτά τα λεω με αγάπη και καλή προαίρεση και όχι με θυμό ή αγανάκτηση. Την άποψή μου λέω, η οποία μπορεί να είναι και ασήμαντη στην τελική.
Να είμαστε καλά , όπως μπορούμε...όσο  το μπορούμε ακόμα!

ΥΓ. Συγγνώμη για το ακατάσχετο των σκέψεων και της μη συνειρμικής πιθανόν σειράς των γραφόμενών μου αλλά τα έγραψα όπως ακριβώς τα ένιωσα και τα σκέφτηκα χωρίς να τα επεξεργαστώ...λογοτεχνικά!